Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2014

Διάσπαρτα βυζαντινά σπαράγματα

Η περιπλάνηση στους μαχαλάδες και τα σοκάκια της Πόλης είναι το πρωταρχικό και απαραίτητο συστατικό για να την γνωρίσει κανείς. Ευτυχώς το αντιλήφθηκα από την πρώτη στιγμή και από τότε βάλθηκα να ανακαλύπτω μέσω του ποδαρόδρομου τόσο τα όρια των δικών μου αντοχών, όσο και αυτά των σολών των παπουτσιών μου.
Η Πόλη εκτίμησε τους κόπους μου και στα χρόνια αυτά φρόντισε να μου δείξει τα όσα ανεπανάλυπτα κρατά στην επιφάνειά της αλλά και κάτω από αυτήν. Εικόνες ιδιαίτερες με ιστορικούς θυσαυρούς, κρυμμένα μυστικά, επαφή με θρύλους και όλες τις αποχρώσεις από τις επιρροές των πολιτισμών που μαγεύτηκαν από αυτήν.
Και παρότι η Πόλη μεταβάλεται διαρκώς, πιστή στον διαχρονικό της ρόλο ως παγκόσμια μητρόπολη, λαμβάνοντας τα χαρακτηριστικά που επιτάσσει η εποχή μας, υπάρχουν ακόμη διάσπαρτα παντού τα στοιχεία που της προσέδωσαν τον χαρακτηρισμό "Πόλη των Πόλεων". Σε τούτη την ανάρτηση θέλησα να ασχοληθώ με τα περισσότερο αθέατα απομεινάρια της, τα διάσπαρτα βυζαντινά σπαράγματα, τα οποία βρίσκονται διάσκορπισμένα παντού και συχνά απαιτούν οξυδερκείς ματιές για να γίνουν αντιληπτά.
Το Μίλιον, το σημείο που ξεκινούσαν όλες οι χιλιομετρικές μετρήσεις της Αυτοκρατορίας
Αρχίζοντας από το Μίλιον, το σημείο που ξεκινούσαν όλες οι χιλιομετρικές αποστάσεις της Αυτοκρατορίας, το οποίο στις μέρες μας έχει απομείνει ως μία μισογκρεμισμένη κολόνα. Κάποτε εδώ έστεκε μια χρυσή στήλη ενώ στην συνέχεια την συνόδευσε ένα μεγαλοπρεπές κτίσμα. Διαχρονικό σημείο αναφοράς της πρωτεύουσας αφού συνέδεε την Μέση Οδό με την πλατεία του Αυγουσταίου και πιθανόν να αποτελούσε και σημείο εισόδου προς αυτήν.
Χιλιάδες περαστικοί και τουρίστες προσπερνούν καθημερινά το Μίλιον, αγνοώντας το, όπως άλλωστε και την παρουσία του Αυγουσταίου και της Οδού που υπάρχουν ακόμα, έστω και με διαφορετική μορφή.
Το τοίχωμα στο άνω μέρος της φωτογραφίας αποτελεί μέρος της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων
Λίγες δεκάδες μέτρα μακρύτερα από το Μίλιον βρίσκονταν ο περίφημος ναός της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων (διάβασε και εδώ). Στην επιφάνεια της γης δεν έχει απομείνει σχεδόν τίποτα, εκτός από μερικά τοιχώματα του ναού που διάσπαρτα βρίσκονται εδώ και εκεί.
Μέρος της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων συναντά το Acem Ağa Mescidi. Αμφότερα έχουν ισοπεδωθεί
Στο προάστιο των Βλαχερνών βρίσκονται εγκατεσπαρμένα δεκάδες κομμάτια από το μεγαλοπρεπές κτιριακό συγκρότημα, στο οποίο οι αυτοκράτορες είχαν επιλέξει να διατηρήσουν την κατοικία τους για σχεδόν 4 αιώνες.
Αντικρίζοντας τέτοιες εικόνες, είναι σαν να χτυπά μέσα μου κόκκινος συναγερμός για ενδελεχή παρατήρηση...
...και δεν διαρκεί πάρα πολύ πριν παρουσιαστούν μπροστά μου μέρη των αυτοκρατορικών ανακτόρων...
...με μερικά σημεία τους σε υπόγεια κατάσταση, όπως η υπόγεια θολωτή διάβαση της φωτογραφίας, σημείο επικοινωνίας του παλατιού με μέρη του Τείχους. Στο άνω μέρος διακρίνεται ο τεκές Emil Buhari, ο οποίος κατασκευάστηκε πάνω από κεντρικό κομμάτι του παλατιού και περιέχει βυζαντινά μέλη στην δόμησή του
Τέτοιου είδους θολωτά περάσματα συναντά κανείς σε πάρα πολλά σημεία και εντυπωσιάζουν οι εικόνες αφού απρόσμενα τα βυζαντινά κτίσματα αναφύονται από την γή ακόμα και σε αυλόγυρους τζαμιών.
Συνέχεια στο δίκτυο στοών, που φυτρώνουν ακόμα και σε χώρους τζαμιών...
...και περιέχουν μικρά περασμάτα. Ίσως μερικά οδηγούν στο πουθενά και άλλα σε υπόγεια μέρη των ανακτόρων
Η ιστορική χερσόνησος είναι ακόμη γεμάτη από κτίρια "βυζαντινής καταγωγής", τα οποία στέκουν δυσδιάκριτα για αιώνες. Τα περισσότερα από αυτά συνήθως εξωτερικά επιχριόμενα με νέα υλικά, κυρίως για λόγους συντήρησης.
Κτίρια που άλλοτε χρησιμοποιούνταν ως στρατώνες ή φυλακές συνήθως στις μέρες μας χρησιμεύουν ως αποθηκευτικοί χώροι
Ανακαινισμένη είσοδος κτιρίου που όμως μαρτυρά την καταγωγή της
Πίσω από τον σοβά κρύβεται μια άλλη ιστορία
Η κατηγορία με τα περισσότερα αρχιτεκτονικά θραύσματα είναι αυτή των κιονοκράνων και έχω επιλέξει να τα καταγράφω πάντα, τόσο στον φωτογραφικό μου φακό όσο και στην μνήμη μου. Κάτι σαν απογραφή με μόνο τίμημα τα περίεργα βλέμματα ανυποψίαστων και παρακαθημένων.
Εγώ περιεργάζομαι το θεοδοσιανό κιονόκρανο, αυτός περιεργάζεται εμένα, ο φωτογραφικός μου φακός περιεργάζεται τα πάντα
Διάσπαρτα βυζαντινά σπαράγματα
Οι κινήσεις μου ίσως εκτός από τα βλέμματα κινούν και υπόνοιες. Ο κύριος της φωτογραφίας, πιάνει το πιγούνι του και οι υποψίες πιθανόν αρχίζουν να γίνονται σκέψεις
Βάση κίονα γύρω από ένα şadırvan, συχνό φαινόμενο οι κίονες σε αυλόγυρους τζαμιών
Σε ορισμένες περιπτώσεις τα κομμάτια μοιάζουν να είναι φυτρωμένα στο έδαφος...
...ενώ άλλοτε συμμετέχουν σε φιλοζωικές κινήσεις
Η εμπειρία, η όξυνση και ο τρόπος της παρατηρητικότητάς μου επιτρέπουν πλέον να αντικρίζω κάθαρα όλα αυτά που η Πόλη ποτέ δεν έκρυψε!
Βάση κίονα μέσα στον δρόμο. Η Πόλη δεν κρύβει τίποτα σε όποιον θέλει να δεί
Με έμπειρη και προσεκτική ματιά οι ιδιαιτερότητες είναι ευδιάκριτες....και πλησιάζοντας στην σιδερένια πόρτα....
...ένας βυζαντινός κόσμος αποκαλύπτεται....νοερό ταξίδι στον χρόνο με κτίσματα που έχουν να διηγηθούν πολλά
Κουίζ: Σε ποιό μέρος της φωτογραφίας είναι ορατό το βυζαντινό παρελθόν;
Αρκεί ακόμα και μία μικρή τρύπα μερικών εκατοστών...
...για να αρχίσει να ξετυλίγεται μπροστά μου η πραγματική Πόλη. Η υπόγεια Βασιλεύουσα είναι ακόμα εδώ!
Το Ιερόν Παλάτιον υπήρξε ένα από τα εντυπωσιακότερα οικοδομικά έργα της Κωνσταντινούπολης. Χτισμένο αμφιθεατρικά και σε αρκετά επίπεδα, συναρπάζει όποιον θελήσει να το συλλάβει στην σκέψη του. Ορισμένα σημεία του προσφέρονται ακόμα προς παρατήρηση και ενθουσιασμένος παρατηρώ τμήματά του, άλλοτε στην επιφάνεια της γής, άλλοτε κάτω από αυτήν και άλλοτε ημιβυθισμένα σε σπίτια και πίσω αυλές. Δείγμα του αμφιθεατρικού και πολυεπίπεδου τρόπου κατασκευής του.
Τα μέρη από το Ιερόν Παλάτιον εντυπωσιάζουν γιατί, εκτός των άλλων, άλλοτε δείχνουν φανερά τον όγκο τους...
...και άλλοτε ξεφυτρώνουν μέσα από αυλές, σαν αρτηρίες που μεταφέρουν τον γενετικό οικοδομικό κώδικα της Πόλης
Δεν είναι μόνο τα μικρά απομεινάρια που συναρπάζουν αλλά και εκείνα που κάποτε εντυπωσίαζαν με τον όγκο τους. Τα ερείπια του ναού που ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Πολύευκτο δείχνουν τον όγκο του μεγαλοπρεπούς οικοδομήματος. Κατασκευασμένος από την αριστοκράτισσα Ιουλία Ανικία, ως πράξη με σαφή πολιτική βαρύτητα αλλά και ως σύμβολο πλούτου και αξίας αφού ξεπερνούσε σε όγκο τον ναό του Σολομώντα. Το έργο αυτό καθώς και η πολιτική αντιζηλία με τον Ιουστινιανό, έδωσαν μεγαλύτερη ώθηση στον Αυτοκράτορα για περαιτέρω μεγαλοπρέπεια και όγκο στην Αγία Σοφία. Ίσως μετά την ολοκλήρωση της Αγίας Σοφίας ο Αυτοκράτορας, εκτός του γνωστού αναφωνητού, να σιγοψιθύρισε και: "Νενίκηκά σε Ανικία".
Τα ερείπια του Αγίου Πολυεύκτου...
...όπου τα ογκώδη θεμέλια και η έκτασή τους μαρτυρούν τον όγκο του ναού
Οι κίονες του Αγίου Πολυεύκτου ήταν πρωτοποριακοί και αποτέλεσαν σημείο καμπής στην κατοπινή γλυπτική και αρχιτεκτονική έκφραση
Παρατηρώντας παντού τα βυζαντινά θραύσματα στα μήκη και τα πλάτη της Πόλης, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως δεν πρόκειται για απολοιφάδια μιας περασμένης εποχής. Είναι το βασικό συστατικό που κάνει τούτο το μέρος τόσο ιδιαίτερο, το γενετικό υλικό της Πόλης που διάσπαρτο παντού...παρατηρεί...δρά...αντιδρά και καθορίζει.
Σε εμάς απομένει απλά να το αντιληφθούμε...
Η ζωή στην Πόλη κυλά και τα βυζαντινά σπαράγματα συνάμα αιώνιοι παρατηρητές και συνοδοιπόροι

16 σχόλια:

  1. Και το ταξίδι συνεχίζεται....! Το νενικηκάς σε Σολομώντα είναι ως φαίνεται γραμμένο για τον Άγιο Πολύευκτο. Είχε εντός του επιγραφές απο την Π.Δ. και δη απο κείμενα που αποδίδονταν στον Σολομώντα. Η Ιουλία που ήταν και ορθόδοξη σε αντίθεση με τον φιλο-μονοφυσίτη και αφθαρτοδοκητιστή Ιουστινιανό, ήταν .......η μεγάλη του αγάπη(sic). Καλή εβδομάδα !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γειά σου Κωνσταντίνε και καλή εβδομάδα.
      Είναι γνωστή και σωστή η ρήση που αναφέρει πως η ανθρωπότητα χρωστά πάρα πολλά στις γυναίκες. Δίχως αυτές θα έλειπε το κίνητρο για δημιουργία. Έστω και με διαφορετικό τρόπο, το γνωμικό βρήκε εφαρμογή.
      Πολλούς χαιρετισμούς και το ταξίδι συνεχίζεται....
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  2. Καλημέρα σε όλους.Το Μίλιον η Μιλιάριον της Νέας Ρώμης κατασκευάστηκε σε αντιστοιχία του Μιλίου της Παλαιάς Ρώμης.Και ενώ εκείνο ήταν ένας απλός κίονας, που στη κορυφή του είχε μια σφαίρα, το Μίλιο της Πόλης ήταν μια ολόκληρη περίτεχνη στοά, που στηριζόταν σε κίονες και ήταν διακοσμημένη με διάφορους ανδριάντες.Απο το σημείο αυτό μετρούσαν όλες τις αποστάσεις των οδών της Αυτοκρατορίας.Θοδωρή μήπως γνωρίζεις λεπτομέρειες για τον πανύψηλο κίονα που βρίσκεται στο πάρκο του Gulhane ,πολύ κοντά στο caybahcesi με την υπέροχη θέα στο Βόσπορο και στη ΧαλκηδόναΤάσος.Θεσσαλονίκη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Τάσο μου.
      Σίγουρα οι αναγνώστες θα εκτιμήσουν την συνεπή σου παρουσία και τις πληροφορίες που παραθέτεις.

      Να σταθώ σε κάτι που μου δίνει μεγάλη χαρά, όπως το γεγονός οτι ξεκινάτε μεταξύ σας να αποκτάτε μια διαδικτυακή οικειότητα στον σχολιασμό και πιστεύω οτι σύντομα στον σχολιασμό θα αρχίσετε να αλληλοκαλύπτεστε και να κουβεντιάζετε.
      Ο σχολιασμός και η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων ήταν εξάλλου η αρχική σκέψη δημιουργίας για τα ιστολόγια.

      Όσο για το Γκιούλχανέ και τα περιεχόμενά του,κατάφερες να προτρέξεις σε κάτι που θα αφορά μελλλοντική ανάρτηση. Επομένως οι πληροφορίες και όλα τα σχετικά, προσεχώς.

      Χαιρετισμούς στην Θεσσαλονίκη.
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  3. Καλησπέρα, Θοδωρή!
    Εγώ θα έλεγα το ταξίδι στον χρόνο συνεχίζεται...!!!
    Έχεις δίκιο, το μόνο που χρειάζεται είναι η παρατηρητική ματιά στις βόλτες στην Πόλη. Θέλει χρόνο ουσιαστικό, όχι βεβιασμένο! Σε μια ανάρτηση που είχες γράψει παλαιότερα για τα θαύματα που υπάρχουν πάνω αριστερά και δεξιά της Ιστικλάλ είχα πει ότι απο δω και μπρος θα κοιτάζω και ψηλά όταν θα περπατάω στους δρόμους της Πόλης... Από δω και πέρα όταν θα έρχομαι εκεί θα κάνω το κεφάλι μου περισκόπιο... για να κοιτάζω και ευθεία και πάνω και λίγο χαμηλά και αριστερά και δεξιά...
    Δεν ήξερα για το Μίλιον το αντίστοιχο αθηναϊκό Κολωνάκι... Ευχαριστώ και εσένα και τον Τάσο για τις χρήσιμες πληροφορίες σας!!!
    Καλή συνέχεια, τα λέμε στο επόμενο!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Μαράκι.
      Κάθε περιπλάνηση στην Πόλη έχει στοιχεία ταξιδιού στον χρόνο αρκεί όπως έχεις διαπιστώσει να το επιζητούμε.
      Από το Μίλιον δεν έχει τύχει να περάσουμε μαζί σε κάποιες από τις παλαιότερες ξεναγήσεις, αφού ανήκεις σε προχωρημένο επίπεδο και για δύσβατες διαδρομές.
      Πάντως όταν με το καλό ξαναέρθεις, θα φροντίσω να μας φέρει η πορεία και από εκεί.

      Πιστός στην τακτική μου να μην αναφέρω ποτέ όλες τις πληροφορίες και λεπτομέριες σε ότι αναρτώ, με επιθυμία την προσωπική αναζήτηση και "κατάκτηση" της γνώσης από τους αναγνώστες, ο Τάσος μου δίνει την καλύτερη πιστοποίηση και χαρά με τα μηνύματά του.

      Ξεκίνα ασκήσεις...λαιμού για την επόμενη επίσκεψή σου στην Πόλη. Θα έχεις να δείς πολλά.

      Φιλιά και τα λέμε φυσικά στο επόμενο Χαμπεριώτικό μας ραντεβού.

      Διαγραφή
  4. Καλησπέρα Θοδωρή,
    Καταπληκτικές φωτογραφίες... Σε κάνουν να θές να κατέβεις σε κάθε υπόγειο με ένα φακό για να δεις που θα βγάλουν τα βυζαντινά μονοπάτια..
    Καλή συνέχεια,
    Πάνος, Αθήνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γειά σου Πάνο και ευχαριστώ.
      Έτοιμο για υπόγειες εξορμήσεις σε βλέπω.
      Να είναι πάντα καλά και χαιρετισμούς στην Αθήνα.
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  5. Θοδωρή Καλησπέρα,
    Φωτογραφίες θύμησης. Παρά τις πάμπολλες φορές που έχω επισκεφτεί την Πόλη, μπορεί να έχω περάσει και μπροστά από τα μνημεία που φωτογραφίζεις, δεν τα έχω δώσει και πολύ σημασία. Τώρα καταλαβαίνω την αξία των.

    Χρήστος από Άνω Πόλη Θεσσαλονίκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Χρήστο μου.
      Την επόμενη φορά που θα ξαναέρθεις, είμαι σίγουρος οτι θα τα δείς όλα με άλλη προσέγγιση. Ακόμα και όλα αυτά τα μικρά και ιδιαίτερα τριγύρω σου με την μεγάλη αξία.
      Τα λέμε πάλι σύντομα και τους χαιρετισμούς και στην άνω πόλη.

      Διαγραφή
  6. Δεν υπάρχουν λόγια για να επαινέσει κανείς το Εργο σου που θα μείνει στην ιστορία.
    Σε ευχαριστούμε όλοι εμείς οι Κωνσταντινουπολίτες που ζούμε στην Ελλάδα και μαθαίνουμε τώρα, χάρη στους δικούς σου κόπους, όλα αυτά που δεν γνωρίζαμε όταν ζούσαμε στην αγαπημένη μας Πόλη !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλημέρα Νίκο μου και ευχαριστώ για τα τιμητικά λόγια.

      Είναι συχνό φαινόμενο κάτοικοι μιας ιστορικής πόλης να μην έχουν τον χρόνο και την δυνατότητα να γνωρίσουν αρκετές ιδιαίτερες της πτυχές. Πόσο μάλλον για την Πόλη. Όποιος ισχυρίζεται πως τα ξέρει όλα, συνήθως γνωρίζει τα λιγότερα και επιφανέστερα.

      Και εγώ την Αθήνα άρχισα να την γνωρίζω μετά τα 30 και σαν επισκέπτης της. Στα χρόνια που μεγάλωνα και ζούσα εκεί αγνοούσα τα περισσότερα.

      Σου εύχομαι μια όμορφη μέρα και θα χαρώ να τα ξαναπούμε.
      Χαιρετισμούς
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  7. Καλησπέρα Θοδωρή,
    πέρα απ τους υπόγειους δαιδαλώδεις διαδρόμους που θέλουν ψάξιμο και τις τοιχοδομές που αποκαλύπτονται δειλά δειλά ανάμεσα σε κτίρια, μ εντυπωσιάσαν πολύ οι βάσεις και τα κιονόκρανα που βρίσκονται διάσπαρτα εδώ κι εκεί και σαν να σε φωνάζουν να τα παρατηρήσεις, να τα ψηλαφίσεις,να τα φανταστείς για λίγο μέρος ενός περίτεχνου όλου της εποχής τους.
    Αυτή η πόλη μοιάζει σαν ένα ατελείωτο κυνήγι θησαυρού. Σου οξύνει τις αισθήσεις, σε ψυχαγωγεί και βέβαια σε μορφώνει απίστευτα (με μεγάλες δόσεις προβληματισμού).
    Καλή συνέχεια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γειά σου Στέφη μου.
      Όντως η περιπλάνηση στην Πόλη είναι σαν ένα πολύπτυχο και πολυδιάστατο ταξίδι.
      Πλησιάζουν οι μέρες που θα έρθεις και σίγουρα στο πλαίσιο των ξεναγήσεων θα δοθεί η ευκαιρία να παρατηρήσουμε αρκετά διάσπαρτα κιονόκρανα.
      Πολλά φιλιά και να περνάς όμορφα

      Διαγραφή
  8. Αχ βρε Θοδωρή τι μας κάνεις κάθε τόσο.
    Εσύ και η Πόλη βέβαια με τη μαγεία της.
    Η ανάρτηση με άφησε άφωνη. Ατέλειωτες, ατέλειωτες, ατέλειωτες δυνατότητες, προκλήσεις και συγκινήσεις. Πόσες φορές πρέπει να έρθω; Επίσης ατέλειωτες ε;
    Συγχαρητήρια, για άλλη μια φορά, γιατί ποιός ξέρει πόσο χρόνο ξόδεψες για την ανάρτηση αυτή. Ανάλογη ήταν και η κούραση βέβαια φαντάζομαι. Δε σε σταματά τίποτα όμως, ευτυχώς για εμάς.

    Την απάντηση στο κουίζ της 21ης φωτο τη βρήκε κανείς;

    Καλή δύναμη για τη συνέχεια, την οποία και αναμένω ανυπόμονα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Γειά σου Ελένη μου. Η ανάρτηση ήταν μια μεγάλη πρόκληση αλλά αφήνει μεγάλο πεδίο και δυνατότητες για την συνέχεια. Σίγουρα κόπιασα αρκετά στην περιπλάνηση και το περπάτημα αλλά και καθώς την έγραφα. Το αποτέλεσμα όμως άξιζε και με βοήθησε να πάω ένα βήμα παραπέρα, ψηλώνοντας το πνευματικό μου ανάστημα.

    Να είσαι καλά και θα τα πούμε πάλι πολύ σύντομα

    ΑπάντησηΔιαγραφή